GERAKAN PATANI MERDEKA

GERAKAN

PATANI MERDEKA

MOU 1979: Malaysia–Thailand Kongsi 

Hasil 50-50, Tapi Apa Yang Rakyat Patani Dapat?

Patani, 15 Jun 2025 – Dalam dunia diplomasi antarabangsa yang penuh dengan kepentingan ekonomi dan geopolitik, Memorandum Persefahaman (MOU) 1979 antara Kerajaan Malaysia dan Kerajaan Thailand merupakan satu kes klasik tentang bagaimana sumber semula jadi dibahagikan tanpa penyertaan komuniti yang terkesan secara langsung.

MOU yang dimeterai pada 21 Februari 1979 telah membawa kepada penubuhan Thailand–Malaysia Joint Authority (TMJA) – sebuah badan bersama bagi mengurus dan mengendalikan eksplorasi serta pengeluaran gas asli di kawasan perairan Teluk Thailand Selatan yang menjadi pertikaian sempadan maritim antara kedua-dua negara.

Hasil Berbilion, Rakyat Patani Hanya Menjadi Pemerhati

Melalui perjanjian ini, kedua-dua negara bersetuju untuk berkongsi hasil secara sama rata (50:50) daripada operasi syarikat petroleum antarabangsa seperti Chevron, PTTEP, dan Petronas.

Namun begitu, walaupun kawasan operasi terletak di hadapan pantai wilayah Patani – yang merangkumi Narathiwat, Pattani, dan Songkhla – manfaatnya terhadap rakyat tempatan amat diragui.

Tiga Isu Pokok Yang Mencetuskan Persoalan Keadilan

1. Tiada Hak Suara Dalam Penentuan Dasar

Rakyat Patani tidak pernah dirujuk atau terlibat dalam perbincangan berhubung MOU ini. Semua proses dilakukan di peringkat kerajaan pusat, tanpa penyertaan masyarakat yang tinggal paling hampir dengan kawasan pengeluaran.

2. Tiada Agihan Hasil Kepada Komuniti Tempatan

Walaupun nilai pengeluaran gas mencecah puluhan bilion baht setiap tahun, tiada sebarang mekanisme seperti dana pembangunan komuniti atau cukai khas tempatan untuk memastikan hasil itu kembali kepada rakyat di wilayah berkenaan.

3. Kesan Alam Sekitar Tanpa Pampasan

Aktiviti penggerudian dan eksplorasi laut dalam menyebabkan gangguan terhadap ekosistem marin, sekaligus menjejaskan nelayan tradisional Melayu-Muslim yang tidak mampu bersaing dengan kapal industri besar yang dilesenkan oleh kerajaan pusat.

Persoalan Lebih Besar: Siapa Pemilik Sumber Ini?

Bagi banyak pihak dalam kalangan aktivis hak asasi dan masyarakat sivil di Patani, isu sebenar bukan sekadar agihan hasil – tetapi kedaulatan ke atas sumber (resource sovereignty).

Mereka mempersoalkan, “Mengapa hasil bumi di bawah kaki kami secara automatik menjadi milik penuh kerajaan pusat?”

Negara-negara seperti Kanada, Indonesia, dan Malaysia sendiri mengiktiraf hak wilayah untuk mengurus sumber tempatan melalui kerajaan negeri atau wilayah autonomi. Namun di Thailand, prinsip seumpama ini masih dianggap tabu.

Minyak Dapat, Tapi Hak Tidak Pernah Sampai

MOU 1979 kini menjadi simbol pembangunan tanpa penyertaan rakyat. Kekayaan yang dihasilkan daripada dasar laut di hadapan rumah masyarakat Patani tidak pernah mengubah nasib ekonomi atau politik mereka.

Dalam sebuah negara di mana perbincangan tentang “hak ke atas sumber” masih dilihat sebagai isu sensitif, soalan yang berbunyi:

“Apa yang rakyat Patani dapat daripada MOU ini?” mungkin hanya boleh dijawab dengan satu frasa: “Mereka dapat minyak, tetapi tidak dapat hak.”